Ερευνώντας το θέμα του συνεδρίου, αλλά και συνομιλώντας με "ειδήμονες" του χώρου στο πλαίσιο συνεντεύξεων που διενεργήσαμε, προέκυψαν ορισμένα ζητήματα σχετικά με τη γέννηση της συμμετοχικής δημοσιογραφίας στην Ελλάδα.
Για παράδειγμα, ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος (σε συνέντευξη που μας παραχώρησε) υποστηρίζει πως υπάρχουν τρεις βασικοί κίνδυνοι αναφορικά με τη λεγόμενη "δημοσιογραφία πολιτών":
1. Καθένας βγαίνει και γράφει, συχνά ανώνυμα ο,τιδήποτε θέλει. Το θέμα είναι τι γράφει κανείς, πώς το γράφει και πώς το χρησιμοποιεί αυτό που γράφει...
2. Χρησιμοποιεί πηγές; Αν ναι, πώς; Γίνεται έλεγχος και διασταύρωση; και
3. Πόσο αλλάζουν τα δημοσιογραφικά δεδομένα; Προωθείται ένας περισσότερο σχολιογραφικός χαρακτήρας , δε γίνεται το παραδοσιακό ρεπορτάζ, η άμεση επαφή με τα πράγματα.
Πόσο σοβαροί είναι αυτοί οι κίνδυνοι, άραγε; Είναι αρκετά ώριμο το μιντιακό τοπίο στην Ελλάδα, για να προσαρμοστεί σε μια πραγματικά συμμετοχική δημοσιογραφία πολιτών; Ή απλώς είναι μία μόδα που όπως όλες στην Ελλάδα καταναλώνεται άπληστα;
Υ.Γ. Πώς σας φαίνεται η νέα γραφιστική προσέγγιση στο λογότυπο;
Για παράδειγμα, ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος (σε συνέντευξη που μας παραχώρησε) υποστηρίζει πως υπάρχουν τρεις βασικοί κίνδυνοι αναφορικά με τη λεγόμενη "δημοσιογραφία πολιτών":
1. Καθένας βγαίνει και γράφει, συχνά ανώνυμα ο,τιδήποτε θέλει. Το θέμα είναι τι γράφει κανείς, πώς το γράφει και πώς το χρησιμοποιεί αυτό που γράφει...
2. Χρησιμοποιεί πηγές; Αν ναι, πώς; Γίνεται έλεγχος και διασταύρωση; και
3. Πόσο αλλάζουν τα δημοσιογραφικά δεδομένα; Προωθείται ένας περισσότερο σχολιογραφικός χαρακτήρας , δε γίνεται το παραδοσιακό ρεπορτάζ, η άμεση επαφή με τα πράγματα.
Πόσο σοβαροί είναι αυτοί οι κίνδυνοι, άραγε; Είναι αρκετά ώριμο το μιντιακό τοπίο στην Ελλάδα, για να προσαρμοστεί σε μια πραγματικά συμμετοχική δημοσιογραφία πολιτών; Ή απλώς είναι μία μόδα που όπως όλες στην Ελλάδα καταναλώνεται άπληστα;
Υ.Γ. Πώς σας φαίνεται η νέα γραφιστική προσέγγιση στο λογότυπο;
10 σχόλια:
1. Το θέμα είναι ποιός το γράφει και όχι τι γράφει
Π.χ. Αν βγω και πω ότι ο κ. Παπαθανασόπουλος λέει μ@#$%ίες δεν θα μου δώσει κανένας σημασία γιατί είμαι ανώνυμος και ο κ. Παπαθανασόπουλος επώνυμος, εκτός και αν καταφέρω μέσα από την κατάλληλη επιχειρηματολογία και τον πείσω.
Αυτό για την ανωνυμία, τώρα το ο καθένας βγαίνει και γράφει οτιδήποτε θέλει, δεν έχετε παρά να πάρετε τυχαία μι οποιαδήποτε εφημερίδα και να διαβάσετε για κάποιο θέμα που πραγματικά γνωρίζετε.
Η διαφορά στις δυο περιπτώσεις είναι ότι το κείμενό μου θα το βρείτε και αύριο ενώ το video ή την εφημερίδα όχι.
2. χρησιμοποιεί πηγές. Τις περισσότερες φορές αυτές των "ευηπόληπτων" δημοσιογράφων ή τα μάτια του και τα αυτιά του αν κάτι συνέβει μπροστά του. Ξέρετε, αυτό που έχουν ξεχάσει σήμερα οι επαγγελματίες δημοσιογράφι να κάνουν, να βγαίνουν στο πεζοδρόμιο. Βλέπετε ο μέσος Blogger πολίτης/δημοσιογράφος δεν έχει πρόσβαση στο ΑΠΕ.
3. Συμφωνούμε απόλυτα μόνο θα πρέπει να δει πως γίνεται το ρεπορτάζ στα συμβατικά μέσα σήμερα.
Αλήθεια πόσο ώριμο είναι το μιντιακό τοπίο σήμερα στην Ελλάδα, γενικά.
Ο καθένας που γράφει ένα blog, επιλέγει εάν τελικά θα γράφει επώνυμα ή ανώνυμα. Στη συμμετοχική δημοσιογραφία (και όχι σε ένα blog στο οποίο γράφουμε προσωπικές λεπτομέρειες,συναισθήματα κτλ), προσωπικά δεν έχω πειστεί για την αναγκαιότητα της ανωνυμίας.Ένα blog που αποσκοπεί στο να ενημερώσει,να προβήματίσει και -γιατί όχι- να δημιουργήσει νέες ειδήσεις, λογικά είναι περισσότερο αξιόπιστο όταν είναι επώνυμο. Τότε μόνο μπορεί να λογοδοτήσει και αυτός που γράφει για όσα γράφει.
Για το περιεχόμενο του δημοσιογραφικού λόγου...όπως μας είπαν και σε συνεντεύξεις ο λόγος στα blog γίνεται περισσότερο σχολιαστικός, ίσως και προφορικός. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, ούτε και αφαιρεί την αξιοπιστία του.Δεν είναι ανάγκη να τον μετατρέψουμε σε κάτι ίδιο,η διαφορετικότητα ενθουσιάζει!
Πρόκειται για σημαντικό ζήτημα και περιμένω να απευθύνω σχετικές ερωτήσεις στους ομιλητές μας.
Όσο για το μιντιακό τοπίο, υπάρχει η κλασική μάχη παλαιάς φρουράς με τη νέα. Εγώ πάντως εξεπλάγην όταν, μέσω της αναζήτησης μας για άτομα που ασχολούνται σοβαρά με τα νέα μέσα, βρήκαμε πραγματικά ενδιαφέροντα και ενημερωμένα άτομα. Είμαι σίγουρη πως υπάρχουν πολλά ακόμα, ελπίζω νας είναι και στο συνέδριο. Δεν ειναι μια μόδα που θα ξεπεραστεί, ολοένα και φουντώνει και είναι κάτι που χρειαζόμαστε!
Αυτά τα λίγα προς το παρόν...Σημειώνω ότι είναι απλά σκέψεις που για το θέμα, ένα θέμα που τώρα μαθαίνω και με συναρπάζει!
Είναι αλήθεια ότι η αλλαγή σκυτάλης στην ενημέρωση θα φέρει ριζικές ανακατατάξεις στη δομή της δημοσιογραφίας. Πιστεύω, από όσα γνωρίζω, ότι η Συμμετοχική Δημοσιογραφία μπορεί να λειτουργήσει είτε άκρως αρνητικά είτε άκρως θετικά. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί μία ισορροπία ώστε να μην φτάσουμε στο σημείο να ψάχνουμε με τις ώρες για να βρούμε μία πραγματική κι αληθινή είδηση. Το ερώτημα για μένα δεν είναι εάν θα χρησιμοποιεί η νέα αυτή μορφή δημοσιογραφίας πηγές, αλλά στο μέλλον ποιος θα τις ελέγχει τις πηγές. Υπάρχει και κάτι άλλο που με προβληματίζει πολύ. Εάν στο μέλλον οι περισσότεροι άνθρωποιχρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να ενημερωθούν τότε μήπως οι σημερινοί μεγαλοεκδότες του Τύπου και της T.V βρουν τρόπο να διεισδύσουν στη νέα μιντιακή πραγματικότητα; Κάτι τέτοιο θεωρώ πως θα οδηγήσει ξανά την ενημέρωση στην εξάρτσηση από συμφέροντα. Νομίζω ότι η Συμμετοχική Δημοσιογραφία οφείλει, για να αναπτυχθεί υγειώς, να μείνει μακριά από "πολυεθνικές" και μεγαλοεπιχειρηματίες.
Αγαπητέ James, ο φόβος σου έχει ήδη εν μέρει πραγματοποιηθεί. Είναι σίγουρο ότι οι μεγάλες εταιρείες και τα συμφέροντα τους θα εισχωρήσουν στο νέο μιντιακό τοπίο. Ό,τι έχει δύναμη και επιρροή που αυξάνεται τραβάει τους "καρχαρίες" σαν μαγνήτης...είναι το φρέσκο αίμα!Ποιος από αυτούς δεν θα θέλει να το κατασπαράξει; Ένα από τα βασικά προβλήματα της κλασικής δημοσιογραφίας, αυτό της εξάρτησης της από "άλλους" που ορίζουν τι λέγεται, είναι φυσικό να μεταφερθεί και στα νέα μέσα.Πιστεύω, όμως, ότι αυτά τα νέα μέσα είναι όντως κάτι διαφορετικό.Το διαδίκτυο είναι ένα χάος, δεν ελέγχεται έτσι εύκολα. Αυτη ακριβώς είναι και η δύναμη της συμμετοχικής δημοσιογραφίας, ότι σου δίνει βήμα χωρίς να πρέπει πρώτα να το ζητήσεις από "κάποιον".Το θέμα, βέβαια, είναι αν θα σε ακούσει κάποιος...Όσο όμως ενημερώνεται ο κόσμος, τόσο δύναμη θα δίνει σε αυτά τα βήματα.Στην Ελλάδα, δεν έχουμε ακόμα συλλάβει το μέγεθος της δύναμης που μας δίνει αυτό.Ελπίζω στο συνέδριο να γίνει μία "σεισμική δόνηση" ανάλογη του θέματος!
Τι λέτε οι υπόλοιποι;
@vasilikiz & @james
Όταν λέτε Συμμετοχική δημοσιογραφία, τι έχετε στο νου σας;
Έχετε δημοσιογραφήσει ποτέ σε παλιό ή σε νέο μέσο;
Έχετε διαβάσει ποτέ κανέναν που να έκανε αυτό που λέτε συμμετοχική δημοσιογραφία; Αν ναι ποιόν;
Όταν ένας πολίτης - δημοσιογράφος ή όχι- γράφει στο blog του για κάτι που έγινε πχ στη γειτονιά του,το οποίο δεν έγινε γνωστό στα παραδοσικά μέσα, αυτό είναι σίγουρα συμμετοχική δημοσιογραφία -για μένα πάντα -. Θα πρέπει βέβεια αυτή η είδηση να στηρίζεται από ρεπορτάζ και στοιχεία. Για αυτό έγραψα και παραπάνω ότι πιστεύω ότι αυτά τα blog πρέπει να είναι επώνυμα. Το ίδιο ισχύει για όσα σχολιάζουν την επικαιρότητα με επιχειρήματα που έχουν βάση,με σκοπό να ενημερώσουν το κοινωνικό σύνολο και να ενδυναμώσουν την δράση των πολιτών. Δεν ξέρω κατά ποσό η "συμμετοχική δημ" θα μπορέσει να ταυτιστεί με το κλασικό ρεπορτάζ κτλ. Αυτό όμως δεν αφαιρεί τη δύναμη της, που είναι η δυνατότητα που δίνεται στον καθένα απο εμάς να εκφράσει επιτέλους τις απόψεις του και να ακουστεί.
Στην Ελλάδα φυσικά τα πράγματα είναι πολύ πίσω ακόμα, αλλά στην Αμερίκή υπάρχουν blog και forums που επηρεάζουν τρομερά την πολιτική ζωή. Το ίδιο ισχύει και με τις ηλετρονικές εφημερίδες. Το MotherJones http://www.motherjones.com/ είναι πολύ γνωστό.
Όσο για το εάν έχουμε δημοσιογραφήσεις ποτέ σε παλιό ή νέο μέσο, προσωπικά η απάντηση ναι και στα δύο, όσο δήλαδή έχω προλάβει μέχρι τα 22 μου χρόνια! Αυτό δεν σημαίνει ότι έχω μάθει τι γίνεται στο χώρο, αλλά ούτε και σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνομαι καταστάσεις. Γι' αυτό άλλωστε συμμετέχω εδώ και συζητάω. Όσο ζω μαθαίνω!
Θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις σχετικά με τα θέματα που συζητούνται στο συγκεκριμένο post, χρησιμοποιώντας το σαν παράδειγμα.
Ο γράφων εισάγει το θέμα του με αναφορά σε ειδήμονες (με ή χωρίς εισαγωγικά), μιά τάση που χαρακτηρίζει περισσότερο τα παλιά μέσα (η ανάγκη να παραπέμψεις σε αυθεντίες για να πείσεις τον αναγνώστη). Επιπλέον, κι ακόμα πιό σημαντικό, αναφέρεται σε συνεντευξιαζόμενο χωρίς να παραθέσει καμία παραπομπή ή πληροφοριακό υλικό γι' αυτόν.
Ένας blogger θα παρέθετε οπωσδήποτε συγκεκριμένες αναφορές στα άτομα με τα οποία συνομίλησε, είτε αναφέρονταν σε πραγματικά ονόματα ή ψευδώνυμα (σεβόμενος πάντα την επιλογή του εκάστοτε). Ο λόγος είναι ότι στη μπλογκόσφαιρα, η υπόληψη του καθενός δε χρειάζεται διαφήμιση και περγαμηνές, αλλά χτίζεται με τον καιρό βάσει των κειμένων του, τα οποία είναι πάντα προσβάσιμα. Συνεπώς, ένας υπερσύνδεσμος αρκεί για να καταλάβει ο αναγνώστης το ποιόν της πηγής (η ανάγνωση των παλιών κειμένων για διαμόρφωση άποψης είναι άσκηση που αφήνεται στον αναγνώστη).
Η επωνυμία δεν εγγυάται πάντα εγκυρότητα στην μπλογκόσφαιρα, ενώ γίνεται γενικά αποδεκτό ότι μπορεί να συνάδουν ουσιαστικοί λόγοι για την επιλογή της ψευδωνυμίας από έναν αρθρογράφο (πχ. προστασία επαγγελματικής ασχολίας και πολιτικών απόψεων, προστασία από κακόβουλους). Έτσι, πρακτικά, ένας ψευδώνυμος blogger με μακρά (ιστορική, θα έλεγε κανείς) παρουσία και τεκμηριωμένα πάντα κείμενα, όπως ο talos, απολαμβάνει συχνά περισσότερη εμπιστοσύνη από επώνυμους bloggers.
Η παράθεση υπερσυνδέσμων είναι δεύτερη φύση στους bloggers και λειτουργεί όπως οι βιβλιογραφικές αναφορές στην ακαδημαϊκή συγγραφική δραστηριότητα, με μόνη τη διαφορά ότι οι υπερσύνδεσμοι είναι άμεσα προσβάσιμοι. Απαιτείται δε από τον εκάστοτε αναγνώστη να ασκήσει κριτική αντίληψη για την αξιολόγηση της κάθε πηγής, ενώ κανενός η άποψη δεν γίνεται αποδεκτή σαν αυθεντία. Τέλος, για την τεκμηρίωση της κάθε άποψης θεωρείται χρήσιμο και σκόπιμό να γίνονται παραπομπές σε περισσότερες από μία απόψεις αλλά και πηγές.
Δοθέντος χρόνου, θα επανέρθω με κάποιες σκέψεις σχετικά με όσα συζητούνται στα σχόλια.
@vasilikiz
η ερώτησή μου δεν έκρυβε κάποια μομφή του τύπου, "αν δεν έχεις δημοσιογραφήσει, τι να μας πεις" αλλά έγινε περισσότερο για να καταλάβω αν οι απόψεις σου έχουν κομμάτι προσπωπικής εμπειρίας ή απλά στηρίζονται σε θεωρίες ή wishful thinking
@oneiros
Well said m8
Αγαπητέ argos,
εννοείται, γι' αυτό άλλωστε έδωσα και αναλυτική απάντηση :-)
Ελπίζω να ακουστούν και άλλες απόψεις για τη συνέχιση της συζήτησης!
Ο κ.Παπαθανασόπουλος θέτει ίσως το σημαντικότερο κίνδυνο για την αυτο-καταστροφή της συμμετοχικής δημοσιογραφίας απο τους ίδιους τους συμμετέχωντες σε αυτή.
Η χρησιμοποίηση πηγών απο τον δημοσιογράφο-πολίτη απαιτεί τον εκδημοκρατισμό στην πρόσβαση των πηγών το να καταστούν δηλαδή οι πηγές προσβάσιμες σε οσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες.
Αυτή η προσβασιμότητα στις πηγές απαιτεί πρωτίστως την ανατροπή του πομπού της ενημέρωσης. Απαιτεί την δυνατότητα πρόσβασης σε δημόσια έγγραφα και αποφάσεις.
Επιπρόσθετα στο θέμα της ανωνυμίας. Η διατύπωση άποψης πάει χέρι χερί με την αξιοπρέπεια και τον Σεβασμό στον Λόγο.Αποτελεί και ειναι θέμα Παιδείας και δυστηχώς ή ευτηχώς , αυτενέργειας.
Χρήστος Λουτράδης
Δημοσίευση σχολίου