Στα πλαίσια του διαλόγου που ήδη ξεκίνησε (κατά την έκφραση της πρώτης δημοσίευσης του blog μας) θα ήθελα εδώ να θέσω ορισμένα ερωτήματα και προβληματισμούς προς συζήτηση. Είμαι σίγουρος ότι όλοι όσοι ασχολήθηκαν, έστω και λίγο, με το blogging και τη δημοσιογραφία των πολιτών θα αναρωτήθηκαν, θα προβληματίστηκαν κάποια στιγμή για τα θέματα που θα τεθούν εδώ.
Σίγουρα η δημοσιογραφία των πολιτών και η δυνατότητα έκφρασης που προσφέρει το Διαδίκτυο είναι η απόλυτη εκδημοκράτιση των ΜΜΕ. Είναι συναρπαστική η ιδέα ότι ο οποιοσδήποτε έχει μια τηλεφωνική σύνδεση και έναν υπολογιστή μπορεί πλέον να γίνει εκδότης του εαυτού του. Παρά τα προβλήματα και τις αρνητικές εκφάνσεις αυτής της κατάστασης, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τις αγνές προθέσεις μεγάλου μέρους των ενθουσιωδών πολιτών-δημοσιογράφων. Τι γίνεται όμως με τις περιπτώσεις όπου υπεισέρχεται το κέρδος;
Ίσως όχι ακόμα στην Ελλάδα, αλλά στις ΗΠΑ σε εντονότατο βαθμό, βλέπουμε blogger και σχολιαστές να προσελκύουν διαφημιστικά έσοδα που, όπως γράφει ο Μανώλης Ανδριωτάκης στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Blog: Ειδήσεις απ' το δικό σου δωμάτιο", "θα ζήλευαν ακόμα και αθλητές". Αυτή η εμπορευματοποίηση των blog σε τι διαφέρει από την εμπορευματοποίηση των παραδοσιακων Μέσων, που τόσο κατηγορήθηκε κατά καιρούς; Οι διάσημοι blogger, που πιθανότατα βιοπορίζονται, ή έστω έχουν ένα καλό εισόδημα από αυτή τη δραστηριότητα, σε τι διαφέρουν από τους σύγχρονους μεγαλοεκδότες; Όπως γράφει προβληματιζόμενος ο Μανώλης Ανδριωτάκης, "Αν ακολουθηθεί η ίδια πορεία με το ραδιόφωνο, τα ιστολόγια θα οργανώνονται στη βάση των πιο δημοφιλων, θα αγοράζονται από πολυεθνικές βιομηχανίες, θα συγχωνεύονται και θα αξιώνουν ολοένα και περισσότερη διαφήμιση. Η προσδοκώμενη ανεξάρτητη δημοσιογραφία, η δημοσιογραφία των πολιτών, θα 'χει μεταβληθεί σε δημοσιογραφία των βιομηχανιών χωρίς κανείς να το έχει καταλάβει".
Η υπερπληροφόρηση που παρέχει το Διαδίκτυο είναι ίσως το ίδιο επικίνδυνη με την παραπληροφόρηση των παραδοσιακών ΜΜΕ. Για να μπορέσει να προβληθεί κάποιος αρκετά, δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε κάποιον "μεγάλο";
Πιστεύω ότι θα είχε πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε τις διάφορες απόψεις γύρω απ' αυτό το θεμα. Ποιο θα είναι, κατά την εκτίμησή τους, το μέλλον της δημοσιογραφίας των πολιτών; Μήπως οι πιο δημοφιλείς bloggers θα ενταχθούν σταδιακά στις δομές των κυρίαρχων/παραδοσιακών μέσων; Μήπως οι φωνές των "μικρών" θα καταλήξουν να "πνιγούν" μέσα σε μια θάλασσα πολυφωνίας, που θα καταλήξει να μοιάζει με κακοφωνία;
Τέλος, ακόμα ένα ερώτημα: μήπως εντέλει, όλη η διαδικτυακή δραστηριότητα (είτε λέγεται ακτιβισμός, είτε δημοσίευση ιστοριών που "πνίγουν" τα παραδοσιακά μέσα) αποσκοπεί στην εξασφάλιση κάλυψης ακριβώς από αυτά τα μέσα; Μήπως δηλαδή σκοπός είναι να δημιουργηθεί τόσο μεγάλος "ντόρος" (ας μου επιτραπεί η έκφραση) ώστε τελικά τα παραδοσιακά μέσα να "συρθούν" στην κάλυψη του χ/ψ γεγονότος, κάτι που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκαναν;
Θα είχε ομολογουμένως πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε τις απόψεις των ειδικών και όχι μόνο γύρω απ' αυτά τα ερωτήματα. Ο διάλογος ήδη ξεκίνησε. Ας αναλάβει κάποιος λοιπόν να παίξει τον "δικηγόρο του διαβόλου", να βάλει τα φιτίλια για να πυροδοτήσει τη συζήτηση.
(βιβλιογραφική αναφορά: Μανώλης Ανδριωτάκης, "Blog: Ειδήσεις απ' το δικό σου δωμάτιο, Νεφέλη, Αθήνα 2007)
Σίγουρα η δημοσιογραφία των πολιτών και η δυνατότητα έκφρασης που προσφέρει το Διαδίκτυο είναι η απόλυτη εκδημοκράτιση των ΜΜΕ. Είναι συναρπαστική η ιδέα ότι ο οποιοσδήποτε έχει μια τηλεφωνική σύνδεση και έναν υπολογιστή μπορεί πλέον να γίνει εκδότης του εαυτού του. Παρά τα προβλήματα και τις αρνητικές εκφάνσεις αυτής της κατάστασης, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τις αγνές προθέσεις μεγάλου μέρους των ενθουσιωδών πολιτών-δημοσιογράφων. Τι γίνεται όμως με τις περιπτώσεις όπου υπεισέρχεται το κέρδος;
Ίσως όχι ακόμα στην Ελλάδα, αλλά στις ΗΠΑ σε εντονότατο βαθμό, βλέπουμε blogger και σχολιαστές να προσελκύουν διαφημιστικά έσοδα που, όπως γράφει ο Μανώλης Ανδριωτάκης στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του "Blog: Ειδήσεις απ' το δικό σου δωμάτιο", "θα ζήλευαν ακόμα και αθλητές". Αυτή η εμπορευματοποίηση των blog σε τι διαφέρει από την εμπορευματοποίηση των παραδοσιακων Μέσων, που τόσο κατηγορήθηκε κατά καιρούς; Οι διάσημοι blogger, που πιθανότατα βιοπορίζονται, ή έστω έχουν ένα καλό εισόδημα από αυτή τη δραστηριότητα, σε τι διαφέρουν από τους σύγχρονους μεγαλοεκδότες; Όπως γράφει προβληματιζόμενος ο Μανώλης Ανδριωτάκης, "Αν ακολουθηθεί η ίδια πορεία με το ραδιόφωνο, τα ιστολόγια θα οργανώνονται στη βάση των πιο δημοφιλων, θα αγοράζονται από πολυεθνικές βιομηχανίες, θα συγχωνεύονται και θα αξιώνουν ολοένα και περισσότερη διαφήμιση. Η προσδοκώμενη ανεξάρτητη δημοσιογραφία, η δημοσιογραφία των πολιτών, θα 'χει μεταβληθεί σε δημοσιογραφία των βιομηχανιών χωρίς κανείς να το έχει καταλάβει".
Η υπερπληροφόρηση που παρέχει το Διαδίκτυο είναι ίσως το ίδιο επικίνδυνη με την παραπληροφόρηση των παραδοσιακών ΜΜΕ. Για να μπορέσει να προβληθεί κάποιος αρκετά, δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε κάποιον "μεγάλο";
Πιστεύω ότι θα είχε πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε τις διάφορες απόψεις γύρω απ' αυτό το θεμα. Ποιο θα είναι, κατά την εκτίμησή τους, το μέλλον της δημοσιογραφίας των πολιτών; Μήπως οι πιο δημοφιλείς bloggers θα ενταχθούν σταδιακά στις δομές των κυρίαρχων/παραδοσιακών μέσων; Μήπως οι φωνές των "μικρών" θα καταλήξουν να "πνιγούν" μέσα σε μια θάλασσα πολυφωνίας, που θα καταλήξει να μοιάζει με κακοφωνία;
Τέλος, ακόμα ένα ερώτημα: μήπως εντέλει, όλη η διαδικτυακή δραστηριότητα (είτε λέγεται ακτιβισμός, είτε δημοσίευση ιστοριών που "πνίγουν" τα παραδοσιακά μέσα) αποσκοπεί στην εξασφάλιση κάλυψης ακριβώς από αυτά τα μέσα; Μήπως δηλαδή σκοπός είναι να δημιουργηθεί τόσο μεγάλος "ντόρος" (ας μου επιτραπεί η έκφραση) ώστε τελικά τα παραδοσιακά μέσα να "συρθούν" στην κάλυψη του χ/ψ γεγονότος, κάτι που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκαναν;
Θα είχε ομολογουμένως πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε τις απόψεις των ειδικών και όχι μόνο γύρω απ' αυτά τα ερωτήματα. Ο διάλογος ήδη ξεκίνησε. Ας αναλάβει κάποιος λοιπόν να παίξει τον "δικηγόρο του διαβόλου", να βάλει τα φιτίλια για να πυροδοτήσει τη συζήτηση.
(βιβλιογραφική αναφορά: Μανώλης Ανδριωτάκης, "Blog: Ειδήσεις απ' το δικό σου δωμάτιο, Νεφέλη, Αθήνα 2007)
9 σχόλια:
Γειά χαρά. Το θέμα είναι σημαντικό, και θα είναι ένα από τα κεντρικά που θα εστιαστώ στην παρουσίαση που θα κάνω στο συνέδριο στις 20 Οκτωβρίου.
Η σκέψη μου συνοπτικά: πιστεύω ότι αυτά τα ερωτήματα που βασανίζουν πολύ κόσμο σήμερα, στο βάθος του χρόνου θα αποδειχθούν αβάσιμα γιατί μπαίνουμε σε μια νέα πραγματικότητα που έχει μια εντελώς άλλη βάση συζήτησης.
Μέχρι τώρα ως Media εννοούσαμε τις επιχειρηματικές εκείνες μονάδες οι οποίες είχαν τις οικονομικές (και άλλες) δυνατότητες να δημιουργήσουν ένα σύστημα μαζικής ενημέρωσης (ή επικοινωνίας κατ' άλλους) με το κοινό. Και όλο αυτό σε ένα περιβάλλον μειωμένων "πόρων επικοινωνίας" (ραδιοσυχνότητες κλπ)
Η εμφάνιση των Μέσων που δίνουν τη δυνατότητα να "γίνουν εκδότες του εαυτού τους" όπως λες κι εσύ πολύ σωστά, δημιούργησε μια νέα "τάξη εκδοτών" οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως "μικροί", ως "ερασιτέχνες", ως "δημοσιογράφοι πολίτες" ή με άλλους τρόπους. Ανάμεσά τους (στους παραδοσιακούς, και τους νέους μικρούς εκδότες) παραμένει ένα χάσμα το οποίο δημιουργείται με βάση οικονομικά, ποιοτικά, ποσοτικά, ή άλλα κριτήρια.
Τα φαινόμενα "μεγαλώματος" πολλών από αυτούς τους μπλογκερς οδηγεί πολύ λογικά σε σκέψεις όπως...
"...Μήπως οι πιο δημοφιλείς bloggers θα ενταχθούν σταδιακά στις δομές των κυρίαρχων/παραδοσιακών μέσων; Μήπως οι φωνές των "μικρών" θα καταλήξουν να "πνιγούν" μέσα σε μια θάλασσα πολυφωνίας, που θα καταλήξει να μοιάζει με κακοφωνία;"
Η πρόβλεψή μου είναι ότι το μέλλον μας επιφυλάσσει τη σύγκλιση των δύο αυτών κόσμων. Θα ζήσουμε μέσα σε ένα μιντιακό περιβάλλον όπου αυτά τα όρια θα είναι δισδιάκριτα (έως ανύπαρκτα). Η ενσωμάτωση του "νέου" εκδοτικού συστήματος στο παραδοσιακό θα είναι πλήρης και ερωτήματα σαν το παραπάνω θα φαντάζουν χωρίς νόημα.
Συμφωνα με τον Clay Shirky, η περίοδος αυτή της "συνένωσης των παλιών με τα νέα μέσα" θα είναι πιθανότητα μια περίοδος χάους η οποία μπορεί να διαρκέσει και 50 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι κάποια επόμενη γενιά θα ανδρωθεί σε μια νέα πραγματικότητα που πιθανότατα δεν θα έχει ερωτήματα σαν το παραπάνω
Περισσότερα, στις 20 Οκτωβρίου :-)
Αν κατάλαβα λοιπόν καλά, πιστεύεις ότι θα περάσουμε σε αυτό που λέμε "αλλαγή παραδείγματος" (paradigm shift), σε μια τόσο ριζική μεταβολή όπου τίποτα δεν θα είναι όπως το ξέρουμε.
Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση! Εν αναμονή της 20ης Οκτωβρίου λοιπόν!
Αυτά έχουν απαντηθεί πολύ πριν ο κ. Ανδριωτάκης κάνει business με τα blogs. Πόσο διαφέρει, εννοώ ηθικά, ο Μουλίτσας όταν έχει διαφήμιση στο Blog του από κάποιον που χρησιμοποιεί το blog του για να προβάλλεται και να κερδίζει από αλλού, όπου κανείς μας δεν μπορεί να δει τον "εργοδότη" του;
Το αν είσαι αξιόπιστος ή όχι ορίζεται από την δική σου στάση και από την κρίση του αναγνώστη. Ο αναγνώστης αποκτά κρίση όταν έχει πληροφορίες από περισσότερες μη κατευθυνόμενες πηγές. Λυπάμαι που η άποψη ενός αυριανού (;) δημοσιογράφου συνοψίζεται στο :
"Η υπερπληροφόρηση που παρέχει το Διαδίκτυο είναι ίσως το ίδιο επικίνδυνη με την παραπληροφόρηση των παραδοσιακών ΜΜΕ. Για να μπορέσει να προβληθεί κάποιος αρκετά, δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε κάποιον "μεγάλο";"
Δηλαδή θα έπρεπε να μείνουμ εστην ΕΙΡΤ και στην ΥΕΝΕΔ;
Οι μικροί, αν έχουν κάτι να πουν και είναι συνεπείς θα ξεπεράσουν σε διάρκεια αυτούς που θεωρείς μεγάλους και που οι σοβαροί δεν διαβάζουν (Press-gr κ.λ.π.)
Και κάτι τελευταίο, ανανέωσε την βιβλιοθήκη σου.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, σκοπός μου είναι να γίνει απλά ένας διάλογος. Και όπως λέει και η αρχική δημοσίευση, κάποιος πρέπει να κάνει τον δικηγόρο του διαβόλου. Οι απόψεις αυτές ακούγονται από ανθρώπους γύρω μου και επειδή εγώ δεν ξέρω πάντα τι να τους απαντήσω, τις εκφράζω εδώ μήπως και μάθω κάτι παραπάνω.
Γνωρίζω πολύ καλά την αναξιοπιστία των παραδοσιακών μέσων και με μεγάλη χαρά θα καταφύγω στο Διαδίκτυο για να μιλήσω και να εκφραστώ ελεύθερα (ήδη το κάνω άλλωστε). Πραγματικά έχω κουραστεί να δέχομαι δήθεν "πνευματώδη" σχόλια-φαρμάκι από ανθρώπους που ξαφνικά ανακάλυψαν ότι κάτι αλλάζει γύρω τους και επέλεξαν την επίθεση στους καινούριους και την αμφισβήτηση για να καλύψουν την άγνοιά τους. Κοινός τόπος με πολλούς συμφοιτητές μου είναι ότι "αν θες να κάνεις τη δημοσιογραφία που επιθυμείς, ξεκίνα κάτι δικό σου". Και πού μπορεί να γίνει αυτό καλύτερα από το Διαδίκτυο; Υπάρχουν όμως κάποια ερωτήματα που προκύπτουν, τα ακούω γύρω μου και σκέφτηκα να τα μεταφέρω εδώ.
Το τι γνωρίζω εγώ ή ο οποιοσδήποτε δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το γνωρίζει και όλος ο κόσμος. Νομίζω ότι σκοπός της διημερίδας μας είναι να γίνουν λίγο πιο γνωστά αυτά τα θέματα, σωστά; Αν είναι να κάνουμε ένα συνέδριο μόνο για ειδήμονες, πάω πάσο. Ούτε νομίζω ότι το να έχει απαντηθεί κάτι και όποιος πρόλαβε να το μάθει, πρόλαβε, σημαίνει ότι το προσπερνάμε. Θα εκπλαγείς αν μάθεις (αν δεν το γνωρίζεις ήδη) πόσοι, όχι μόνο είναι επιφυλακτικοί αλλά δεν έχουν ιδέα τι είναι ένα blog! Δεν αξίζει να επαναλάβουμε κάποια πράγματα για να τους ενημερώσουμε;
Αυτά προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Και όσο για τη βιβλιοθήκη, οι όποιες προτάσεις σου είναι ευπρόσδεκτες! (αναμένοντας τη στράτευση έχω και πολύ χρόνο, οπότε είναι το ιδανικό timing!)
ΥΓ: Θα ήταν καλό οι φανατικοί του Διαδικτύου να μην "λιθοβολούν" όσους δεν κατέχουν το ίδιο καλά αυτά τα θέματα.
Αγαπητέ μου el-pap
Κάνετε ένα συνέδριο στην Θεσσαλονίκη, στο ΑΠΘ με συμμετέχοντες στα πάνελ από την Αθήνα, αγνοώντας την τοπική σκηνή που έχει να επιδείξει δημοσιογραφία των πολιτών πολύ πιο μπροστά από τις υποθέσεις που γνωρίζεται. Ο μόνος τοπικός είναι ο Αστέρης ο Μασούρας, που ορθά τον καλέσατε.
Στην ενότητα ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΑ ΜΕΣΑ έχετε το Dan Gillmor και 3 ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ του ΜΜΕ. Οι πολίτες που είναι;
Ενώ στην πρώτη ενότητα, πολύ σωστά έχετε δημοσιογράφους μια και αυτός είναι ο τίτλος της.
Οπότε, όπως το βλέπω εγώ, κάνετε ένα συνέδριο για ειδήμονες.
Δεν σε λιθοβολώ γιατί δεν έχω τίποτα εναντίον σου. Θα προτιμούσα να χρησιμοποιήσεις τσιτάτα από το We the Media μια και φιλοξενείς τον Gillmor.
Όσο για την αναξιοπιστία του καθενός, θα διαπιστώσεις και μόνος σου τι ρόλο παίζει ο καθένας αν παρακολουθείς από κοντά
Αγαπητέ Argos,
Συμφωνώ ότι ίσως θα ήταν καλό να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή πολιτών στη διοργάνωση. Εφόσον για οποιονδήποτε λόγο δεν έγινε τελικά αυτό (δεν είναι και δική μου επιλογή όλοι οι καλεσμένοι άλλωστε και δεν μπορώ να σου απαντήσω πιο ολοκληρωμένα), φροντίσαμε να υπάρχει άμεση συμμετοχή μέσω Διαδικτύου (πέρα από το ότι φυσικά μπορεί να υπάρχει και επιτόπου).
Προτείνω, εφόσον, απ' ότι κατάλαβα γνωρίζεις αρκετά καλά τα θέματα που δεν είναι αυτονόητα για μένα, να μεταφέρεις εδώ τις απόψεις σου σε κάποιο post, ώστε να ενημερωθώ κι εγώ, αλλά και όσοι ενδιαφέρονται, καλύτερα.
Και μιας και παρέλειψα εγώ τον Gillmor, γιατί δεν παίρνεις την πρωτοβουλία να τον χρησιμοποιήσεις εσύ; Θα είχε ενδιαφέρον να ακούσουμε την άποψή σου.
Όπως ξαναείπα, εκφράζω κάποιους προβληματισμούς χάριν συζητήσεως. Αντί απλά να σχολιάζονται οι απορίες καθεαυτές, νομίζω θα ήταν παραγωγικότερο να γίνει προσπάθεια να απαντηθούν.
ΥΓ: Περιμένω ακόμα προτάσεις για τη βιβλιοθήκη μου!
@el pap
Πρόταση για την βιβλιοθήκη σου έδωσα αλλά εξακολουθείς, φαίνεται, να μην πιστεύεις ότι το βιβλίο του Gillmor που ανέφερα, ενδείκνυται για τσιτάτα. Δεν πειράζει γούστα είναι αυτά.
Αν θελήσω να γράψω κάποιο post, που θα το κάνω, έχω δικό μου χώρο και συτυσχώς ή ευτυχώς όχι έναν. Όσο για τα ευχολόγια του τι θα θέλατε να έχετε δεν μου λένε τίποτα. Οι πράξεις μιλάνε από μόνες τους. Ελπίζω στο συνέδριο όταν θα σας γίνει παρόμοια ερώτηση να έχετε σκεφθεί μια πιο πειστική απάντηση.
Θα τα πούμε στις 20
Ευχαριστώ πολύ για την πρόταση. Έχω ήδη διαβάσει εδώ και δύο χρόνια τον Gillmor και είχε σίγουρα ενδιαφέρον.
Περισσότερα στις 20 λοιπόν.
Είμαστε δίπλα σας σε ότι χρειαστείτε
www.katagelies.gr
Δημοσίευση σχολίου